اطلاعات قرآني
يكى از موضوعاتى كه در قرآن و روایات ائمه اطهار بر آن بسیار تاكید گردیده و علماى اخلاق درباره شان بسیار بحث كرده اند، مساله «محاسبه نفس» است.
برخی روایات در مورد محاسبه نفس :
حضرت رسول اکرم (صلی اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمودند:
« لَا یَكُونُ الْعَبْدُ مُؤْمِناً حَتَّى یُحَاسِبَ نَفْسَهُ أَشَدَّ مِنْ مُحَاسَبَةِ الشَّرِیكِ شَرِیكَهُ وَ السَّیِّدِ عَبْده» (بحار الأنوار، ج67 / 72(
انسان مؤمن نخواهد بود، تا این که به حساب نفسش برسد؛ شدیدتر از حسابرسی شریک با شریکش و مولی با بنده اش،
مَن حاسَبَ نَفسَهُ سَعِدَ؛
هركه نفس خود را محاسبه كند، خوشبخت شود.
امام صادق علیه السلام :
حق علي کل مسلم يعرفنا ان يعرض عمله في کل يوم و ليله علي نفسه فيکون محاسب نفسه فان راي حسنه استزاد منها و آن راي سيئه استغفر منها لئلا يخزي يوم القيامه
شايسته هر مسلماني که به مقام ائمه معصومين(عليهم السلام) معرفت دارد اين است که هر روز و شب اعمال خود را به نفس خويش عرضه کند و خود، حسابگر نفس خويشتن باشد، اگر در کارهايي که انجام داده خوبي مشاهده کرد در افزايش آن بکوشد و اگر بدي ديد از پيشگاه الهي طلب آمرزش نمايد تا در روز قيامت دچار ذلت و خواري نشود.”
امام موسی کاظم علیه السلام فرمودند:
«لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُحَاسِبْ نَفْسَهُ فِی كُلِّ یَوْمٍ فَإِنْ عَمِلَ خَیْراً اسْتَزَادَ اللَّهَ مِنْهُ وَ حَمِدَ اللَّهَ عَلَیْهِ وَ إِنْ عَمِلَ شَرّاً اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهُ وَ تَابَ إِلَیْه» (بحار الأنوار، ج67 / 72(
از ما نیست کسی که هر روز به حساب نفس خود نرسد؛پس اگر کار خوبی انجام داده بود خدا را شکر کند و از خدا بخواهد که آن کار را بیشتر و بهتر بتواند انجام دهد و اگر کار بدی انجام داده بود استغفار و توبه نماید.
وبلاگ کتابخانه بقیة الله الاعظم (عج) مسجدجامع قم